Over alcohol, nachtwinkels en de naleving van de wetgeving
In België worden er twee leeftijdsgrenzen gehanteerd met betrekking tot de verkoop, het schenken en het aanbieden van alcohol. De eerste leeftijdsgrens houdt in dat er geen enkele alcoholische drank verkocht mag worden aan jongeren onder zestien jaar. De tweede leeftijdsgrens bepaalt dat sterkedrank enkel mag worden verkocht aan jongeren die ouder zijn dan achttien jaar.
De alcoholwetgeving in praktijk
De praktijk leert ons dat er vaak verwarring heerst over wat beschouwd wordt als sterkedrank en wat niet. Of een drank al dan niet wordt gerekend tot de sterkedranken hangt af van de accijnswetgeving. Die is ingewikkeld en er hier dieper op ingaan zou ons te ver voeren. Een goede vuistregel is de volgende. Bier en wijn kunnen vanaf zestien jaar; gedistilleerde dranken en dranken die gedistilleerde dranken bevatten mogen pas vanaf achttien jaar. Een belangrijke opmerking hierbij is dat het alcoholvolumepercentage geen doorslaggevend element is in het bepalen of een drank 16+ dan wel 18+ is. Zo mag je bijvoorbeeld geen cocktail op basis van sterkedrank verkopen aan een zeventienjarige. Dezelfde zeventienjarige mag je wel een zwaar bier verkopen – zelfs één waarvan het alcoholpercentage hoger is dan die van voornoemde cocktail.
Nachtwinkels scoren niet altijd even goed wat betreft de naleving van de leeftijdsgrenzen
De tabaks- en alcoholcontroledienst van de FOD Volksgezondheid controleert de naleving van de wetgeving. Ze doet dat op diverse plaatsen. Na jongerenfuiven en -evenementen, ambulante drankstanden (bijvoorbeeld op kerstmarkten) en discotheken werden in 2019 procentueel gezien de meeste overtredingen vastgesteld in nachtwinkels. In maar liefst elf procent van de gecontroleerde nachtwinkels werd er een overtreding vastgesteld op het verkoopverbod van alcohol aan minderjarigen. Jongeren weten dat zij in nachtwinkels het minst weerstand ondervinden voor het kopen van alcohol. Nachtwinkels in de buurt van een jeugdfuif worden dan ook druk bezocht op de avond van de fuif.
Sensibilisering is noodzakelijk
Een mogelijke verklaring voor het hoge percentage inbreuken in nachtwinkels is het feit dat uitbaters vaak niet goed op de hoogte zijn van de wetgeving. Dit heeft mogelijk ook verband met het gegeven dat vele nachtwinkeluitbaters niet altijd voldoende goed het Nederlands machtig zijn om de (nuances in) de wetgeving te begrijpen. Sensibilisering van de nachtwinkeluitbaters kan er mee voor zorgen dat het aantal inbreuken daalt. Op die manier wordt de gezondheid van jongeren beter beschermd.
Flyer op maat van nachtwinkels
Daarom ontwikkelde VAD in samenwerking met de tabaks- en alcoholcontroledienst van de FOD Volksgezondheid een flyer op maat van nachtwinkels. Visuality, een bureau gespecialiseerd in het visueel voorstellen van informatie, begeleidde ons in het ontwikkelingsproces. Het resultaat is een flyer met uitleg over de wetgeving rond het verkopen van alcohol aan minderjarigen, in de context van de (nacht)winkels. Wat mag, wat mag niet? En wat moet je doen wanneer jongeren alcohol proberen kopen?
De flyer is zo visueel mogelijk opgebouwd, zodat hij ook bruikbaar is voor mensen die het Nederlands niet goed machtig zijn. Ze zijn het ideale hulpmiddel wanneer je als preventiewerker in contact komt met nachtwinkeluitbaters en hen de wetgeving rond alcoholverkoop wil verduidelijken.
