Skip to main content
  • Home
  • Artikels
  • VAD-bibliotheekarchief voor iedereen toegankelijk via Liberas en Internet Archive

VAD-bibliotheekarchief voor iedereen toegankelijk via Liberas en Internet Archive

In 2024 heeft VAD een belangrijk deel van haar bibliotheekarchief overgedragen aan cultureel archief Liberas. Zo blijven meer dan 5000 waardevolle stukken over verslaving en preventie raadpleegbaar. Tot eind januari kan je stemmen voor deze unieke collectie, door Liberas genomineerd in de wedstrijd ‘mooiste aanwinst van het jaar’. Daarnaast hebben we een groot deel van onze documenten gedigitaliseerd in het Internet Archive.

Waarom Liberas?

Liberas is een door de Vlaamse Overheid erkend cultureel archief dat zich richt op het bewaren van documenten en materialen die bijdragen aan het vrijheidsideaal: vrijheid van denken en handelen. Het concept van vrijheid van verslaving en verslavende middelen sluit hier naadloos op aan.

Wat hebben we overgedragen aan het Liberas-archief?

© Ebe Daems – Voormalig bibliothecaris Marc Wauters in de VAD-bibliotheek.

Het archief bevat alle grijze literatuur (publicaties die niet formeel worden uitgegeven of commercieel verkrijgbaar zijn) die voordien terug te vinden was in de VAD-bibliotheek:

  • masterthesissen
  • preventiematerialen van andere organisaties (zoals brochures, flyers en posters)
  • verslagen van congressen en studiedagen
  • beleidsplannen (bijvoorbeeld van steden en gemeenten)
  • tijdschriftreeksen van andere organisaties
  • historische collectie van de matigheidsbeweging

Dit archief is zorgvuldig samengesteld met als doel het enige volledige archief in Vlaanderen te zijn met alle grijze literatuur over thema’s als alcohol, illegale drugs, psychoactieve medicatie, gamen en gokken. Interessante stukken uit Wallonië, Nederland en omliggende landen zijn eveneens toegevoegd.

VAD blijft eigenaar van de overgedragen stukken. Liberas zorgt voor de optimale bewaring, het beheer en de ontsluiting voor het publiek. Elk overgedragen stuk is voor iedereen terug te vinden via de website van Liberas en ter plaatse in de leeszaal raadpleegbaar.

Wat is niet overgedragen?

  • gedrukte boeken met ISBN-nummers: Deze zijn niet opgenomen. Voor publicaties uit eigen land bewaart de Koninklijke Bibliotheek van België telkens een exemplaar.
  • het eigen organisatiearchief van VAD: Dit omvat interne rapporten, brochures en digitale documenten die een ander archiefbeleid vereisen. Deze stukken zijn (nog) niet openbaar toegankelijk.
  • archief met eigen VAD-uitgaven

Hoe zoek je stukken op in het Liberas-archief?

  • Website van Liberas: Gebruik de zoekfunctie en voer ‘VAD’ in onder Collectie -> Bibliotheek. Dit levert een overzicht op van 5.151 stukken, ingedeeld in boeken, brochures en periodieken. Posters worden binnenkort nog opgenomen als een aparte categorie.
  • Trefwoorden: Gericht zoeken is zeer eenvoudig, Liberas heeft immers de trefwoorden uit de VAD-bibliotheek overgenomen. Gebruik bijvoorbeeld ‘hulpverlening heroïne’ of specifieke woorden uit de titel zoals ‘alcoholpreventie’.

Stem voor VAD als mooiste aanwinst van 2025

Liberas zelf weet het omvangrijke VAD-archief te waarderen, want we werden genomineerd voor haar wedstrijd ‘De mooiste aanwinst van 2024’. Je kan nog tot en met 31 januari 2025 je stem voor deze wedstrijd uitbrengen. Wie op de winnaar stemt, maakt kans op een boekenbon.

Gedigitaliseerde stukken op Internet Archive

Dankzij Marc Wauters, voormalig bibliothecaris van VAD, zijn een groot deel van de archiefstukken gedigitaliseerd en raadpleegbaar gemaakt via het Internet Archive. Via de internationale organisatie SALIS (Substance Abuse Librarians & Information Specialists) kon hij VAD-uitgaven uploaden naar dit online archief. In dit archief vind je niet alleen grijze literatuur uit de VAD-bibliotheek maar ook VAD-folders, -posters en -jaarverslagen (zo bijvoorbeeld het eerste VAD-jaarverslag uit 1984). Een echt huzarenstukje, want elk document werd nauwgezet pagina per pagina ingescand.

Tip: Controleer altijd eerst in het Internet Archive of een stuk beschikbaar is. Is dat niet het geval, dan kan je het raadplegen in de leeszaal bij Liberas (op afspraak).