Info- en doeboekjes voor kinderen van ouders met een afhankelijkheidsprobleem

Kinderen zijn de meest kwetsbare gezinsleden. Ze zitten met allerlei vragen zoals: “Ben ik de enige met zo’n ouder?”, “Mag ik daarover praten?”, of “Ben ik de schuldige?”. Daarenboven worden ‘kinderen van’ geconfronteerd met zaken die een impact hebben op een evenwichtige ontwikkeling.

Het is echter niet allemaal kommer en kwel. De meeste kinderen van ouders met een afhankelijkheidsprobleem ontwikkelen zich goed. KOAP is een zeer heterogene groep en de mate waarin deze kinderen problemen ontwikkelen hangt af van de combinatie van risico- en beschermende factoren. We kunnen stellen dat beschermende factoren de veerkracht van een kind bevorderen, maar er blijft een onderscheid tussen de beschermende factoren en het bewijs dat het kind veerkrachtig is. Veerkracht zien we als een proces, iets dat je kan beïnvloeden, in plaats van als een statisch gegeven. Zo is het beschikbaar zijn van een vertrouwensfiguur een beschermende factor en kan de vertrouwensfiguur het kind leren omgaan met bepaalde moeilijke situaties en zo de veerkracht van het kind verhogen.

De bedoeling van de info- en doeboekjes is om kinderen van ouders met een afhankelijkheidsprobleem te informeren en te ondersteunen. Leeftijdsgerichte informatie ‘ontschuldigt’ kinderen van het gedrag van hun ouders. Ze kunnen het onvoorspelbare gedrag van hun drinkende ouder beter plaatsen als zij dit kunnen kaderen. Deze kennis kan bescherming bieden tegen het ontstaan van problemen.

De boekjes formuleren antwoorden op vragen als: “Wanneer zijn alcohol of drugs een probleem?”, “Krijg ik later ook problemen met alcohol of drugs?” en “Hoe komt het dat mijn papa of mama niet stopt?”. Het boekje bevat ook doe-opdrachten en geeft tips over wat jongeren kunnen doen: hoe goed voor jezelf zorgen, hoe omgaan met moeilijke gevoelens, hoe anders leren denken, hoe hulp zoeken?

Deze boekjes kunnen in verschillende contexten gebruikt worden, zowel als een soort zelfhulpboekje door de jongere zelf, maar ook als rode draad in een individuele begeleiding of ondersteuning door eerstelijnswerkers en hulpverleners. Ook binnen een psycho-educatief groepsprogramma kunnen de boekjes houvast bieden.