Is het altijd alcoholtijd?

Dit initiatief past in het kader van het ‘Interfederaal plan 2023-2025 ter bestrijding van schadelijk alcoholgebruik’. Daarin werd de doelstelling geformuleerd om bij de algemene bevolking het ‘niet drinken van alcohol’ als sociale norm te versterken. De Vlaamse overheid gaf VAD/De Druglijn de opdracht om hierover een campagne uit te werken. VAD is de partnerorganisatie van de Vlaamse overheid in het kader van het preventiebeleid van alcohol- en andere drugproblemen. De Druglijn is de publieksservice van VAD.

De tegenstrijdigheden van alcohol

Ook al is alcohol een ongezond product, toch lijkt het alomtegenwoordig te zijn. Het is verweven met oneindig veel gelegenheden. Denk maar even aan de zomer die voor de deur staat, met het EK Voetbal, de barbecues met de hele familie en de terrasjes in de zon. Alcohol lijkt er automatisch bij te horen: zonder nadenken, uit gewoonte.

De campagne stelt die schijnbare vanzelfsprekendheid in vraag. Want als we alcohol drinken minder vanzelfsprekend gaan vinden, dan wordt het ook gemakkelijker om gezondere keuzes te maken.

Om dat te bereiken, toont de campagne hoe tegenstrijdig alcoholgebruik soms is. Is het wel een goed idee om alcohol te drinken bij het supporteren voor onze kinderen? Hoe logisch is het in een werksetting, als je nadien nog belangrijke beslissingen moet nemen of nog het verkeer in moet? Wat met die bubbels op kraambezoek terwijl de nieuwe mama niet mee kan klinken? En als we sporten om fit te blijven, zijn de pinten achteraf dan niet contraproductief?

“Deze campagne is geen simpele ontradende campagne,” zegt Tom Evenepoel, coördinator van De Druglijn. “Het is al langer duidelijk dat alcohol steeds vaker kritisch bekeken wordt. Steeds meer mensen kiezen ervoor om minder, bewuster of geen alcohol te drinken. Terecht, want alcohol is geen alledaags product. De campagne moedigt iedereen aan om voor zichzelf die vraag te stellen: hoort alcohol er wel altijd en quasi automatisch bij?”

In de aanloop naar de campagne werden 1.035 Vlamingen bevraagd naar hun attitudes over alcohol. En daaruit blijkt dat onze alcoholcultuur wel degelijk aan het veranderen is. De studentenperiode buiten beschouwing gelaten, geldt: hoe jonger, hoe minder alcohol er gedronken wordt.

Uit de resultaten blijkt ook dat we ons wel degelijk vragen stellen over de situaties die in de campagne aan bod komen:

• 9 op 10 Vlamingen vindt het geen goed idee om alcohol te drinken tijdens de lunchpauze met collega’s
• 2 op 3 vindt het niet kunnen tijdens het supporteren voor de sportmatch van de kinderen
• 1 op 2 vindt het eigenlijk niet op zijn plaats op babybezoek in het ziekenhuis

Nog tekenen van een veranderende wereld: slechts 7% van de bevraagden vindt alcohol essentieel voor een geslaagde avond. Daarnaast geeft 1 op 4 Vlamingen aan dat ze het voornemen hebben om de komende 12 maanden minder alcohol te gaan drinken. Voor hun gezondheid, een gezond gewicht, of om de mogelijke problemen door alcohol te vermijden. Het besef dat alcohol geen onschuldig product is, neemt dus duidelijk toe.

Er zijn dus heel wat positieve verschuivingen gaande, maar wat betreft de kennis over de gezondheidsrisico’s van alcohol kan het wel nog beter. Hoewel al langer bewezen is dat alcohol de kans op kanker verhoogt, lijkt slechts de helft van de Vlamingen dat te beseffen. Ook de stelling dat alcohol al vanaf één glas per dag schadelijk kan zijn voor de gezondheid, werd maar door 1 op 2 als correct herkend.

“In het verleden werden de risico’s van alcohol vaak te eng bekeken. Enerzijds dacht men aan de chronische gevolgen, met name de kans op verslaving, en anderzijds aan de acute risico’s, zoals ongevallen in het verkeer of op het werk,” vult Tom Evenepoel daarop aan. “De mogelijke impact van alcohol gaat uiteraard over veel meer dan die twee aspecten. Maar dat blijft nog te vaak onderbelicht. Nochtans treft die schadelijkheid potentieel veel meer mensen. Daarom is het belangrijk dat het gezondheidsbesef over alcohol verder toeneemt.”

Een ander opvallend cijfer: 49% van de Vlamingen zegt wel eens het gevoel te hebben zich te moeten verantwoorden wanneer ze geen alcohol willen drinken. En daar wil de campagne dus bij helpen: het normaliseren van de keuze voor een alcoholvrij moment.

Ook video’s op sociale media nodigen daartoe uit. Zo ging de campagne op een zondagochtend een experiment aan op een jeugdtoernooi. Terwijl de voetballertjes hun wedstrijd speelden, vloeide naast het veld wel degelijk bier. Cath Luyten ging daarover in gesprek met de aanwezige ouders en grootouders. Wat blijkt: de meningen zijn verdeeld, maar genuanceerd. De ene vindt dat het weekend is en dat eentje dan best moet kunnen, de andere wijst erop dat we daar net een kans hebben om een goed voorbeeld te stellen voor de kinderen. De scheidsrechter constateerde dat daar wel iets voor te zeggen valt, want onder invloed van alcohol ‘gaat het volume wel eens naar omhoog, en het taalgebruik achteruit’.

Ontdek alles over de campagne op de website van De Druglijn, op www.druglijn.be/altijd-alcoholtijd .