‘Op bezoek bij Mr. en Mevr. Roes’. Hulpverlening en problematisch middelengebruik in de thuiscontext

Dit project is tot stand gekomen in opdracht van de FOD Volksgezondheid. VAD is hierin de Vlaamse partner. We zijn verantwoordelijk voor organiseren en implementeren van het project, in samenwerking met de Mobiele Teams van de Netwerken GGZ van de Vlaamse provincies.

Laaghangend fruit

Inspelen op milde en matige problemen met middelen biedt kans op verandering en succeservaringen voor zowel hulpverlener als cliënt. Het helpt bovenal te voorkomen dat iemand afglijdt naar een ernstige verslaving. Ook bij ernstige problemen kan het ter sprake brengen van middelengebruik meer opleveren dan te zwijgen. Als je weet waar te kijken, vind je veel laaghangend fruit, klaar om geplukt te worden.

Noden van de Mobiele Teams

Maar om effectief met deze thematiek aan de slag te kunnen gaan, wordt de hulpverlening in de thuiscontext geconfronteerd met specifieke knelpunten en moeilijkheden. Moeilijkheden die enerzijds te maken hebben met het verslavingsgedrag van de cliënt, en anderzijds met de specificiteit van de hulpverlening in de thuissituatie.

Concreet duiken er voor de hulpverlener heel wat vragen op. Hoe maak ik het gebruik bespreekbaar? Hoe zorgwekkend is het? Wil de cliënt zelf veranderen? Zijn er kinderen in het spel, en in hoeverre zijn ze blootgesteld aan het gebruik van de ouders? Is er naast het problematisch middelengebruik nog een andere psychologische of andere uitdaging waar de cliënt mee worstelt?

De noden van de mobiele teams situeren zich op verschillende niveaus:

• Nood aan (extra) kennis over middelenproblematiek, en de processen die hierin een rol spelen
• Nood aan (extra) opleiding voor vaardigheden
• Nood aan uitwisseling met belendende sectoren en collega’s van andere mobiele teams.

VAD-project biedt ondersteuning

VAD overzag het afgelopen jaar een project om deze noden te beantwoorden. Het resultaat was een vormingspakket voor de hulpverleners, met als uiteindelijke doel het dichten van de behandelkloof voor mensen die psychoactieve producten gebruiken, en op het vergroten van de veiligheid de naasten (kinderen, partner, …) van de persoon die gebruikt.

Concreet bestond het pakket uit een aantal onderdelen, die we verder in dit artikel één per één zullen overlopen.

Bekendmaking bestaande online cursussen

VAD beschikt al langer over tal van laagdrempelige online lesmodules, die gratis kunnen gevolgd worden. Zij beantwoorden, op een heel laagdrempelige manier, de nood aan extra kennis over de middelenproblematiek, en zijn bovendien permanent beschikbaar. Deze online cursussen zijn te raadplegen op het vormingsplatform van VAD. In de loop van het project zijn deze online cursussen bekendgemaakt bij de Mobiel Teams.

Webinar thuisontwenning

Er werd ook een webinar over ‘thuisontwenning’ georganiseerd voor het medisch personeel van de mobiele teams (dokters en verpleegkundigen) en huisartsen. Dokter Hendrik Peuskens (Alexianen Zorggroep Tienen) ging daarbij dieper in op de medische aspecten van ontwennen, toegespitst op de thuissituatie.

Het opgenomen webinar en de bijhorende PowerPoint-slides zijn gratis te raadplegen op onze website.

Regionale opleidingsdagen

De Mobiele Teams konden deelnemen aan opleidingsdagen. De klemtoon lag op het trainen van vaardigheden, waarbij de volgende thema’s aan bod kwamen:

• Motivatie versterken om het middelengebruik te veranderen (motiverende gespreksvoering)
• Harm reduction
• Omgaan met terugval
• Wat met de kinderen?
• Wat met de partners?
• Inzetten van zelfhulp
• Dubbeldiagnose

De mobiele teams hebben op die manier niet enkel opleiding gekregen, maar zijn ook in contact gebracht met partners uit hun regio die hen in deze thematiek kunnen ondersteunen. Hiervoor betrokken we diensten uit verslavingssector en zelfhulpgroepen.

Syllabus ‘Op bezoek bij meneer en mevrouw Roes’

Bovenstaande opleidingsdagen zijn ondertussen achter de rug, maar de inhoud die er gebracht werd, is nog steeds te raadplegen in de syllabus die hiervoor gebruikt werd.

De syllabus ‘Op bezoek bij meneer en mevrouw Roes’ werd oorpsronkelijk in 2019 geschreven door het Vlaams-Brabants Overlegplatform Geestelijke Gezondheidszorg (VLABO). Maar in de aanloop naar de opleidingsdagen, hebben VAD-medewerkers hem weer up to date gebracht. Het is een overzichtelijke leidraad met veel inhoudelijke informatie over middelengebruik en verslaving, tips over hoe met het gebruik en gedrag van cliënten om te gaan, linken waar je als hulpverlener terecht kunt voor ondersteuning of doorverwijzing, enzovoort.

Ook de syllabus is gratis digitaal te raadplegen op deze pagina van de VAD-catalogus.