Skip to main content

Nieuws over drank en drugs…

…zo bericht je constructief

Verhalen over alcohol en drugs zullen altijd de actualiteit halen. Middelengebruik is van alle tijden en heeft een impact op onze gezondheid en ons welzijn. Daarnaast is er een verwevenheid met criminaliteit. Kortom, het zijn topics die heel wat mensen in onze maatschappij bezighouden.

Het is uiteraard jouw taak als journalist om daar verslag van uit te brengen. Deze berichtgeving heeft op zijn beurt impact op hoe mensen met alcohol en drugs omgaan. Die impact kan positief of negatief zijn. Nieuwsverhalen beïnvloeden niet alleen hoe we over deze middelen denken, maar ook of en wat we gebruiken, en of we naar hulpverlening durven stappen als we problemen ervaren.

Zes vuistregels

Met deze vuistregels zorg jij ervoor dat jouw verslaggeving constructief bijdraagt.

1. Voorkom NORMALISEREN, bericht objectief en op basis van feiten

Wie de perceptie krijgt dat alcohol of drugs alomtegenwoordig zijn, is sneller geneigd zelf te gebruiken. Let daarom op met uitspraken als ‘toenemend probleem’, ‘een golf aan’ of ‘steeds jongere leeftijd’. Die zijn niet altijd op feiten of cijfers gebaseerd. Ook termen als ‘partydrugs’, ‘softdrug’ of ‘slaapmutsje’ doen alcohol en drugs alledaags klinken en minimaliseren de risico’s. Ten slotte kunnen ook verhalen over het gebruik van BV’s of internationale sterren normaliserend werken.

2. Wakker geen onnodige NIEUWSGIERIGHEID aan

Illegale drugs horen niet tot de leefwereld van de grote meerderheid van de mensen. Voorkom dus dat berichtgeving ongewild en onnodig nieuwsgierigheid aanwakkert. Zeker als je jongeren bereikt. Let op met het berichten over trends of nieuwe drugs. Geef geen details over hoe men aan een bepaald middel kan raken of hoe het gebruikt wordt.

3. Benader alcohol en drugs NEUTRAAL, zonder banaliseren of dramatiseren

Alcohol wordt vaak zonder kanttekeningen als ‘leuk, gezellig en lekker’ omschreven. Bij illegale drugs is de toon vaak eerder alarmerend. Geen van beiden is ideaal. Berichtgeving die aan de risico’s voorbij gaat, kan de drempel voor gebruik verlagen of mensen in herstel triggeren. Beangstigende boodschappen hebben weinig impact op gedrag, kunnen de bespreekbaarheid hinderen en voorkomen dat mensen hulp zoeken.

4. Heb oog voor de COMPLEXITEIT van gebruik en problemen

Als mensen die gebruiken in de berichtgeving enkel worden afgeschilderd als mensen die de wet overtreden of overlast veroorzaken, neemt het stigma op alcohol- en drugproblemen toe. Dat maakt het moeilijker om hulp te zoeken. Hou bij het brengen van het verhaal steeds voor ogen dat het gaat om mensen, die zich vaak door een veelheid aan psychosociale factoren in een moeilijke situatie bevinden.

5. Gebruik NIET-STIGMATISERENDE taal, ook in titels en koppen

Woordkeuze draagt bij tot correcte beeldvorming. Vermijd woorden die iemand verengen tot één eigenschap, gedrag of probleem. Zet de mens centraal: vermijd begrippen als ‘druggebruikers’ of ‘verslaafden’, en hanteer ‘mensen die drugs gebruiken’ of ‘mensen met een alcohol- of drugprobleem’.

6. Zoek NUANCE in foto’s en beelden

Beelden hebben een grote impact. Het tonen van gebruik, gebruiksmethodes of ‘parafernalia’ kan mensen onnodig nieuwsgierig maken of mensen in herstel triggeren. Beelden van mensen die plezier maken met alcohol of drugs dragen bij tot een onnodig positief beeld van het gebruik. Beangstigende beelden en stereotiepe beelden van mensen met alcohol- of drugproblemen verhogen het stigma.

Verwijs naar De Druglijn

Bij berichtgeving over criminaliteit of beleid is een verwijzing naar De Druglijn weinig relevant, maar als het over risico’s, schadelijkheid en persoonlijke verhalen gaat des te meer. Zulke berichten kunnen verontrusten, aangrijpen, vragen en bezorgdheden uitlokken. Bij mensen met alcohol- of drugproblemen, maar ook bij hun naasten. Het is dan belangrijk om betrouwbare informatie of laagdrempelige hulp aan te reiken. De Druglijn is, als publieksservice van VAD, hiervoor het aangewezen kanaal.

Lezers, luisteraars of kijkers na een verhaal over alcohol, illegale drugs of gokken naar De Druglijn verwijzen, dat kan als volgt:

De Druglijn. Voor alle vragen over drank, drugs, pillen, gokken en gamen.
Bel 078 15 10 20, of chat en mail via www.druglijn.be
Anoniem, zonder taboe, zonder oordeel.

Contacteer VAD voor duiding

Veel van de bovenstaande vuistregels zijn gemakkelijk op te vangen door contact op te nemen met VAD, het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs. VAD heeft 40 jaar ervaring met de context van alcohol- en druggebruik in Vlaanderen, en op vlak van evidence based preventie en hulpverlening.

VAD kan je reportage of artikel staven met cijfers, evidentie en ervaringen uit de hulpverlening en preventie. Ook bij een getuigenis kan context en duiding van een expert de impact van het verhaal versterken.

Contactgegevens voor de pers zijn te vinden op deze pagina.