“Ik heb Game(L)over gebruikt in een gesprek met een jongere. Hij vond het de max. Ik heb in die sessie heel wat bereikt.”

Jans Gysels is Dott-medewerker en vrijwilligerscoach bij Cirkant vzw. Hij werkt ondersteunend aan bestaande begeleidingen en zet binnen zijn functie in op het snel, kortdurend en intensief aan de slag gaan met gezinnen en jongeren.

Ward Campo is vroeginterventie-medewerker bij Ligant, daarnaast is hij ook werkzaam als zelfstandig eerstelijnspsycholoog. Hij begeleidt binnen Ligant zowel jongeren als gezinnen in het kader van middelengebruik en gamen.

Wat spreekt jou aan in Game(L)over?

Ward: Het is een tool die je heel breed kan inzetten. Zowel naar jongeren als naar ouders. Het helpt ook om het gesprek tussen jongeren en hun ouders te bevorderen. Dat geeft handvatten om mee te werken.

Jans: Voor jongeren is de situatie vaak oké zoals ze is. Ze voelen zelf niet de nood om iets aan hun gamegedrag te veranderen. Dankzij www.gamelover.be krijgen ze meer inzicht in hoeveel ze gamen en welke impact dat heeft op hun leven. Dat is iets heel helpend. Ze voelen dan zelf dat er iets moet veranderen.

Waarom ben jij met Game(L)over aan de slag gegaan?

Jans: De tool kwam op mijn pad terwijl ik een jongere in begeleiding had voor wie het interessant kon zijn. Ik ben zelf geen verslavingsexpert, en net daarom was Game(L)over zo handig. Het verlaagde de drempel en vergrootte mijn actiemogelijkheden als begeleider. Ik moest de tool gewoon openklikken en kon er stapsgewijs met de jongere doorgaan.

Ward: Mijn collega’s hebben meegewerkt aan de filmpjes in de ouderzone. Van zodra het aanbod er was, heb ik dit altijd meegenomen, zowel binnen vormingen als binnen mijn begeleidingen. Ik neem Game(L)over dan mee als een eerste stap om het gamen bespreekbaar te maken bij jongeren, bij ouders en binnen gezinnen.

Bij welke jongeren kan Game(L)over een meerwaarde bieden?

Ward: De tool is geschikt voor jongeren die het moeilijk vinden om zich te begrenzen in het gamen, die verknocht zijn aan het digitale. Het sluit naar mijn aanvoelen het best aan bij jonge pubers (10-16 jaar). Het kan uiteraard ook helpend zijn bij een iets oudere doelgroep, om een aantal thema’s bespreekbaar te maken. Bij een 10-jarige is het wel soms nodig om extra duiding te geven bij bepaalde vragen.

Game(L)over helpt ook bij jongeren die minder sociaal vaardig zijn, die eerder verlegen of terughoudend zijn. Voor hen is het niet altijd makkelijk om erover te praten. De tool zorgt voor een onrechtstreeks contact met de jongeren, dat is een verrijking. Ze vertellen op die manier vaak meer dan in een klassiek gesprek.

Jans: Ik heb de tool zelf gebruikt bij een 15-jarige jongen die al een paar jaar niet meer naar school ging. Hij sloot zichzelf af, kwam nog heel weinig mensen tegen. Nieuwe contacten zorgden voor stress en angst. De tool verlaagt drempels om over het gamegedrag te spreken, maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat er geen drempels meer zijn.

Twee andere jongeren waarmee ik heb gewerkt, zagen het niet zitten om de tool te doorlopen. Sommigen zijn nog niet klaar om het gamen in vraag te stellen. Dat is hun veilige haven. Wanneer jongeren bovendien niet vertrouwd zijn met ouderlijke of volwassen aanwezigheid, kan de aanwezigheid van een volwassene soms onveilig voelen. Ze kennen die dynamiek niet. Ze hebben een ‘vonkske’ nodig, een minimum aan vertrouwen om zich open te stellen. In dat opzicht is het soms beter als de basisbegeleiding het thema gamen met de jongere opneemt, die kennen ze al veel langer. Het voordeel is dat Game(L)over geen voorkennis vereist, dus ook de basisbegeleiding kan ermee aan de slag.

Hoe heb jij tot nu toe met Game(L)over gewerkt?

Jans: Ik heb de gamerzone samen met de jongere doorlopen. Ik heb plaats genomen naast de jongere en heb samen met hem de vragen van de gamerzone op zijn computer doorlopen. Hij kreeg met mondjesmaat en met veel variatie vragen voorgelegd. Bovendien zag je na elk onderdeel meteen het resultaat van zijn antwoorden. Die samenvattingen gaven mij als begeleider ook iets tastbaar als basis om verder mee aan de slag te gaan. Ik kon zaken terugkaatsen en het stimuleerde de interactie tussen de jongere en mezelf.

Het was ook fijn dat ik als hulpverlener een andere positie kon innemen. Als je een spervuur aan vragen afvuurt, kan dat voor een blokkade zorgen. Nu kwamen de vragen van de computer, dat voelde betrouwbaar en neutraal. Ik kon als hulpverlener eerder ondersteunend werken.

Ward: Ik heb Game(L)over al op verschillende manieren ingezet. Binnen vormingen geef ik het mee als tip aan gezinnen om het gamen bespreekbaar te maken. Wanneer een gezin zelf al heel wat skills heeft, kan Game(L)over hen voldoende handvatten geven om samen met hun kind de gamerzone te doorlopen en het gesprek aan te gaan. Verdere hulpverlening is in die gevallen niet altijd nodig. Als ouders merken dat ze vastlopen, is het uiteraard belangrijk dat ze extra hulp zoeken.

Ik heb de tool ook al zelf doorlopen samen met jongeren. Het helpt om een globaal beeld te vormen tijdens één van de eerste sessies. Het is een laagdrempelige manier om de verschillende levensgebieden te bespreken. Eén van de jongeren waarmee ik de tool heb doorlopen heeft ASS. Hij vond het de max om met Game(L)over aan de slag te gaan. De tool maakte het makkelijker om met hem in gesprek te gaan. Ik heb het gevoel dat ik op die sessie meer heb bereikt met die jongere dan op andere momenten.

Dat samen doorlopen doe ik niet altijd. Soms geef ik de jongere de opdracht om het met de ouders te doen. Het is waardevol als ouders aanwezig zijn in het leven van hun kind, en Game(L)over biedt de kans om samen met het thema bezig te zijn. We plannen dan wel een terugkoppelingsgesprek. Het is belangrijk om er ook verder mee aan de slag te gaan.

Hoe reageerde de jongeren zelf op Game(L)over?

Jans: Game(L)over voelde voor de jongere niet aan als een game, maar door de vorm en visuele elementen werden drempels wel verlaagd. Ik merkte dat de jongere zelf ook verschoot van het weekoverzicht waaruit bleek dat hij 53 uur per week gamede. Dat had hij zelf nooit zo ingeschat. De vragen die in de tool werden gesteld zorgden ervoor dat de jongere stilstond bij zaken waar hij zich voordien nooit vragen bij had gesteld. Hij kreeg dankzij de tool het inzicht dat het goed is om naast gamen ook andere dingen te doen. Dat maakte het makkelijker om volgende stappen te zetten en legde de basis voor het traject dat hij nadien heeft afgelegd. Ook de afsluitende filmpjes zorgden voor een eye opener. Hij herkende de gamers uit het filmpje en het gaf hem een ander, meer realistisch beeld van hoe zij met het gamen omgaan.

Ward: Ik krijg gemengde reacties, het is zeer afhankelijk van de jongere. Bij de ene jongere werkt het beter dan bij de andere. Sommigen vinden het zinvol en zijn enthousiast, anderen durven wel eens een opmerking te geven. Zo vinden jongeren ouder dan 16 jaar het wat kinderachtig. Daarnaast zijn niet alle onderdelen voor elke jongere even relevant. Maar ondanks die verscheidene reacties, zorgt de tool er wel steeds voor dat ze iets ‘meer’ vertellen.

Maakte je ook al gebruik van de ouderzone?

Ward: Ja, de ouderzone vind ik zinvol. Ik geef dit tijdens de intake mee als huiswerk. Ouders krijgen zo zelf wat meer inzicht en kunnen nadien gerichter vragen stellen. Je moet hen dan tijdens de eerste sessie zelf minder uitleg geven. Ouders worden vaak wat gerustgesteld. Ze gaan nadenken over hoe ze kijken naar het gamen. Game(L)over kan voor ouders een startpunt bieden om gesprekken aan te gaan, en zo hun bezorgdheden mee te geven.

Heb je nog tips?

Jans: Ja, pak Game(L)over vast en ga ermee aan de slag. Gewoon doen. Er kan niets fout gaan, je kan het maar proberen. Van zodra je eraan begint zal het altijd iets bijbrengen.

Ward: Je hoeft geen pro of expert te zijn over gamen om hiermee aan de slag te gaan. Als je niet goed weet hoe je het thema kan bespreken, maak dan gebruik van Game(L)over. Het is een handige tool, bruikbaar door zowel eerstelijnswerkers, door CLB, als hulpverleners in de brede zin van het woord.

Maar ook ouders kunnen het zelf vastpakken, en zo met hun kind in gesprek gaan en afspraken maken. Dit lukt makkelijker als het voor de jongere duidelijk is dat hij erkend wordt in hoe belangrijk het gamen voor hem of haar is. Als je merkt dat je vastloopt, is het belangrijk dat je als gezin extra hulp zoekt.