Eerste twee gouden clubs delen hun ervaringen met Sportivos
‘Het is beter om preventief te werken, dan steeds brandjes te blussen’, zegt Teun van volleybalclub Berg-op-Wijgmaal. Berg-op-Wijgmaal en voetbalclub Olympia in Wijgmaal behaalden dit jaar als eersten een gouden Sportivos-label. Sportivos is een preventietraject voor sportclubs met focus op alcohol en in mindere mate cannabis. De twee gouden clubs zijn enthousiast over het traject dat ze aflegden en delen hun ervaringen.
‘Omdat we als club zelf een cafetaria uitbaten, leek een deelname aan Sportivos ons nuttig’, zegt Guy, Sportivos-projectleider bij volleybalclub Berg-op-Wijgmaal. ‘Al onze spelers kunnen tijdens matchen ingeschakeld worden in het café. In de eerste fase van Sportivos, de bronzen fase, wordt er veel aandacht besteed aan de wetgeving rond verantwoord schenken. Dat was dus interessant voor ons.’
‘We kregen vanaf het begin ongelofelijk veel positieve reacties. Eerst waren we niet zeker of we zouden doorgaan tot het gouden label, maar de positieve dynamiek in de club heeft ervoor gezorgd dat we tot het einde zijn doorgegaan. Het Sportivos-traject is voor een sportclub natuurlijk weer iets extra’s dat erbij komt, maar bij ons zat de sterkte in het feit dat we onmiddellijk alle ploegen betrokken hebben. We zorgden ervoor dat we per ploeg een persoon hadden om het project mee te trekken.’
‘Hoewel het inderdaad behoorlijk wat werk is, zou ik het zeker aanraden aan andere clubs’, zegt Teun die voor Sportivos alcohol- en drugcoach is bij de volleybalclub. ‘Preventief werken is denk ik niets in vergelijking met de tijd en energie die je kwijt zou raken door constant brandjes te blussen. Het project volgen is een minder grote investering dan voortdurend situatie per situatie proberen op te lossen.’
Een geëngageerd clubreglement waar iedereen achter staat
De volleybalclub nam een heleboel acties in het kader van Sportivos: een foto van de Bob-van-de-week op Facebook, een quiz met mocktailstand en alcoholtesters, een spel dat met opdrachtjes de effecten simuleert van sporten onder invloed, … Bob zijn werd met Sportivos ook een leukere taak: ‘Sindsdien zorgen we op verplaatsing altijd ook voor een fles alcoholvrije cava’, lacht Teun.
Tijdens de zilveren fase werkt de club een visie uit omtrent alcohol en drugs. Die wordt in de gouden fase omgezet in het clubreglement. Berg-op-Wijgmaal betrok de hele club bij het ontwikkelen van de visie: ‘We hebben daarvoor een enquête gedaan om te zien hoe ver de leden wilden gaan met het reglement’, zegt Guy.
‘Het zette ons aan om tot een regeling te komen die geëngageerd is, maar binnen de grenzen van het werkbare’. Dat beaamt Teun: ‘Sommige mensen zeiden dat ze het charter niet zouden ondertekenen als ze zich er niet in konden vinden. Had er dus bijvoorbeeld in gestaan dat wie na een training dronken vertrekt met de wagen een sanctie krijgt, dan waren we op weerstand gebotst. Wie zijn wij als club om dat voor volwassen mensen te beslissen? We zijn dus meer uitgegaan van de sociale controle en verantwoordelijkheid die mensen voor elkaar opnemen. Mochten we jeugdploegen hebben, dan was het wel een ander verhaal geweest.’
De meeste acties die de club deed tijdens het traject komen uit de Sportivos-materialen, maar ze lieten er ook zelf hun creativiteit op los. ‘Je kan het materiaal dat je krijgt zeker gewoon zo gebruiken, maar het is ook makkelijk aan te passen op maat van je doelpubliek’, zegt Teun. ‘In de gouden fase richt het traject zich ook op de supporters en daarvoor hebben we onze eigen actie opgezet.
We hebben met het Sportivos-groepje hashtags op borden geschreven zoals bijvoorbeeld ‘mannen weten waarom, vrouwen weten wel beter’. Daarmee lieten we de supporters poseren voor de foto. Niemand doet dat natuurlijk zonder te vragen waarom dus dat was de ideale gelegenheid om het project verder toe te lichten.’
Olympia Wijgmaal heeft voor jeugdspelers ook een opvoedingstaak
‘Voor ons was Sportivos de ideale manier om binnen onze werking eindelijk een gestructureerd beleid over gebruik en misbruik van alcohol en drugs te ontwikkelen’, zegt Bruno, bestuurslid van Olympia Wijgmaal. ‘We zijn een grote vereniging met 450 jeugdspelers. Vanaf een bepaalde leeftijd komen jongeren hoe dan ook in contact met alcohol en drugs. We willen ervoor zorgen dat ze daar bewust mee omgaan. Als sportclub heb je ook een opvoedende rol. We willen iets ruimer vormen dan enkel op vlak van voetbal. In sport is een gezonde geest in een gezond lichaam ook belangrijk dus hebben we aandacht voor een gezonde levensstijl.’
Problemen met alcohol en drugs heeft de club niet: ‘In het verre verleden werden we er wel eens mee geconfronteerd, maar toen hebben we die situatie gewoon op het moment zelf aangepakt. Sportivos gaf ons de kans een structurele aanpak te ontwikkelen. Vlak voor het traject is er ook wel een mama met mij komen praten omdat ze bezorgd was over haar kind. Dat was voor ons nog een bijkomende reden om met het Sportivos-traject te beginnen’, zegt Bruno.
In de zilveren fase van het Sportivos-traject stelde de club ook twee alcohol- en drugcoaches aan. Zij zijn voortaan het aanspreekpunt als er bezorgdheden of problemen zijn. Voorlopig kregen de alcohol- en drugcoaches nog geen hulpvragen. Alcohol- en drugcoach Berry werkte voor het Sportivos-traject ook al geregeld rond drugs in zijn job als leerkracht op een middelbare school: ‘Zo’n twaalf jaar geleden kwam er eens een oud-leerlinge bij ons getuigen. Ze was aan de harddrugs geraakt en intussen weer afgekickt. Haar verhaal maakte een diepe indruk op mij en opende mijn ogen: om tot een oplossing te komen is het belangrijk dat je meegaat in het verhaal en samen een oplossing zoekt’, zegt Berry.
Jongeren en ouders bewustmaken
Voor Bruno kwam de eyeopener er tijdens het Sportivos-traject: ‘Mijn mening is veranderd. Vroeger dacht ik gewoon: het mag niet en als we het vaststellen moeten we het bestraffen. Punt. Intussen zie ik dat het belangrijker is om alle informatie aan onze gasten mee te geven. Zo zijn ze op de hoogte van de gevaren en kunnen ze zelf een geïnformeerde beslissing maken omtrent alcohol en drugs.’
Daartoe is er in het kader van het Sportivos-project een jaarlijkse vorming voor de jongeren die zestien worden: ‘Er komt dan iemand spreken van de preventiedienst van de stad Leuven. Ook de ouders sensibiliseren we jaarlijks met een vorming. We maken hen ervan bewust dat ze moeten opletten met wat ze consumeren in de kantine als ze verantwoordelijk zijn voor de carpool of als ze met hun eigen kinderen naar huis rijden. Met de ouders gaan we ook dieper in de wetgeving, wat je als ouder kan doen, wanneer je bezorgd moet zijn, …’, zegt Bruno.
Ook Olympia kreeg vooral positieve reacties op de deelname aan het Sportivos-traject. ‘We hebben de ouders sterk betrokken bij het traject en je merkt ook het verschil met vroeger’, zegt Bruno. ‘Onlangs was er bijvoorbeeld een ouder die een groep jeugdspelers op een plateau bier wilde trakteren nadat ze een match wonnen. Nog voor ik er zelf iets van kon zeggen, wees een van de andere ouders erop dat dat geen goed idee was.’
Ook Olympia aarzelt niet om het Sportivos-traject aan te bevelen aan andere sportclubs: ‘Het vraagt inderdaad behoorlijk wat werk en opvolging, maar het is een ideaal middel dat je wordt aangereikt’, zegt Bruno. ‘Als je echt iets rond alcohol en drugs wil doen, dan is het een perfecte manier. Zelf iets op poten zetten is onbegonnen werk, maar met Sportivos worden de middelen je aangeboden.’
