Een alcohol- en drugbeleid in beschut wonen
Veel diensten voor beschut wonen hebben de afgelopen jaren hun doelpubliek zien veranderen. Er lijken meer en meer bewoners met een middelenproblematiek in te stromen. Ook het hulpverleningslandschap evolueert, denk maar aan de vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg en het herstelgericht werken dat ingang vond. Deze evoluties stellen begeleiders en teams voor heel wat uitdagingen. Velen gaan op zoek naar expertise omtrent middelenproblematiek. Ze voelen de nood aan een gemeenschappelijke visie en aanpak om om te gaan met deze veranderde realiteit.
Een beleid geeft houvast
Een alcohol- en drugbeleid biedt een dergelijk gemeenschappelijk kader. Het legt vast hoe er door de dienst wordt omgegaan met bewoners en middelengebruik, zowel preventief als op vlak van hulpverlening.
Een alcohol- en drugbeleid vertrekt vanuit een gemeenschappelijke visie op alcohol, illegale drugs, psychoactieve medicatie, gamen en gokken, die kadert in de algemene visie en opdracht van de dienst. Een omvattend beleid bestaat uit vier pijlers: regels en afspraken, zorg en begeleiding, informatie en sensibilisering (educatie) en tenslotte omgevingsinterventies. Alle vier de pijlers van het alcohol- en drugbeleid zijn belangrijk en vullen elkaar aan. Als deze pijlers evenwichtig worden uitgewerkt, ontstaat er een beleid waarbij verschillende maatregelen en acties op elkaar afgestemd zijn en elkaar versterken.
Het alcohol- en drugbeleid wordt zo een belangrijke ruggensteun. Het biedt houvast in individuele situaties, zowel voor begeleiders als voor bewoners.
De leidraad helpt je op weg
VAD werkte het afgelopen jaar een leidraad uit om een alcohol- en drugbeleid uit te werken voor een niet-categoriale dienst beschut wonen. Deze leidraad richt zich tot iedereen die zich aangesproken voelt door het thema en het op de agenda wil zetten in zijn team of dienst. De leidraad is te bestellen of downloaden in onze catalogus.
Wie met de leidraad aan de slag gaat, vertrekt van de huidige aanpak en toetst deze af aan de visie, de noden van bewoners en begeleiders, de beschikbare competenties, enzovoort. Waar nodig wordt bijgestuurd en worden nieuwe afspraken en kaders geformuleerd. Ook diensten die al een alcohol- en drugbeleid hebben, kunnen de leidraad gebruiken om hun beleid verder te verfijnen, te actualiseren, te implementeren en te verankeren in hun werking.
Het uitwerken van een beleid is een stapsgewijs proces. In dit draaiboek worden de verschillende stappen beschreven, te beginnen met het in kaart brengen van de huidige situatie tot en met de invoering en evaluatie van het beleid. Wie daarbij ondersteuning wenst kan een beroep doen op een regionale preventiewerker tabak, alcohol en drugs verbonden aan een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg in de regio.
Bij de uitwerking van dit draaiboek konden we een beroep doen op de expertise van de diensten beschut wonen De Link (Mortsel), De Sprong (Zoersel), MIN (Antwerpen) en Reymeers (Lede) die al eerder een alcohol- en drugbeleid uitwerkten. Beschut wonen De Vlier (Zelzate) en beschut wonen Noord-Limburg (Pelt) werkten hun alcohol- en drugbeleid uit parallel aan de totstandkoming van dit draaiboek. Al deze diensten werden hierbij deskundig gecoacht door een regionale preventiewerker tabak, alcohol en drugs verbonden aan een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg. Dankzij deze wisselwerking met de praktijk hopen we andere diensten beschut wonen een praktisch toepasbaar kader te kunnen bieden voor het uitwerken van een alcohol- en drugbeleid.
