Elk Gezin Gezond. Een traject met de Huizen van het Kind
Preventieve gezondheidszorg is één van de basispijlers van de Huizen van het Kind. Daaronder worden zowel vaccinatie, vroege detectie van gezondheidsrisico’s en gezondheidsproblemen als acties gericht op gezondheidsbevordering verstaan. Dit basisaanbod is er voor elk kind en elk gezin. Van juni 2018 tot oktober 2019 liep het traject Elk Gezin Gezond waarin vijf Huizen van het Kind aan de slag gingen om deze pijler invulling te geven rond verschillende gezondheidsthema’s. In dit artikel gaan we dieper in op het traject en de achterliggende visie.
Huizen van het Kind
De Huizen van het Kind werden geïntroduceerd in het decreet op de Preventieve Gezinsondersteuning van 20 november 2013. De bedoeling was om tot lokale samenwerkingsverbanden te komen, waarin lokale actoren zorgen voor een gezamenlijke ondersteuning van kinderen, jongeren en gezinnen binnen de gemeente. De eerste Huizen van het Kind volgens dat decreet werden erkend en gesubsidieerd vanaf 1 januari 2015. Op dit moment hebben bijna alle 300 Vlaamse steden en gemeenten een Huis van het Kind. Soms dekt een Huis één gemeente, soms meerdere.
Huizen van het Kind hebben de taak om te werken aan de gezondheid en het welbevinden van kinderen, jongeren, hun ouders en andere opvoedingsverantwoordelijken. Hun aanbod is opgebouwd rond 3 thema’s: preventieve gezondheidszorg, opvoedingsondersteuning en ontmoeting en sociale cohesie. De focus ligt daarbij op gezondheid vanaf het prille begin. Het werken rond de drie thema’s geven ze vorm vanuit een samenwerkingsverband met verschillende partners die expertise rond gezondheid en welzijn hebben.
Gezin als bron van gezondheid
In 2010 schreef Michael Marmot ‘Fair Society, Healthy Lives’, waarin hij onder meer het concept proportioneel universalisme naar voor schuift als antwoord op de bestaande gezondheidsongelijkheid, met name de sociale gradiënt in gezondheid. Dat gaat erover dat mensen die lager op de sociale ladder staan een minder goede gezondheid hebben dan mensen die hoger staan. Proportioneel universalisme is het basisprincipe waarbij een dienstverlening wordt uitgebouwd voor iedereen, maar die in schaal en intensiteit kan variëren in functie van de noden.
Het concept is stilaan binnen gedrongen in verschillende beleidsorganen en vormt onder meer een leidend principe in het Vlaams strategisch plan ‘De Vlaming leeft gezonder tegen 2025’. Als we de doelstelling ‘Gezin als bron van gezondheid’ uit het Vlaamse strategisch plan willen realiseren, spelen de Huizen van het Kind daarin een belangrijke rol.
Iederéén de kans geven op een gezond leven, gedurende de hele levensloop, daar willen we aan werken vanuit de Huizen van het Kind
Om hen daarin te ondersteunen, ontwierp Kind en Gezin de Roadmap Huizen van het Kind. Die geeft per levensdomein, zoals onderwijs, gezondheidszorg, ouderschaps- en opvoedingsondersteuning aan hoe de Huizen van het Kind hierrond kunnen werken.
Het traject Elk Gezin Gezond
De Huizen van het Kind gaven aan dat ondersteuning welkom zou zijn bij het in de praktijk brengen van proportioneel universalisme. In juni 2018 startte het Vlaams Instituut Gezond Leven daarom het ondersteuningstraject ‘Elk Gezin Gezond’ op initiatief van Kind en Gezin en EXPOO.
Door een samenwerking aan te gaan met VAD en Sensoa en lokale organisaties als CGG’s en Logo’s, konden vijf trajecten rond verschillende thema’s opgestart worden:
- Huis van het Kind Kontich: alcohol en andere drugs (VAD).
- Huis van het Kind Antwerpen Linkeroever: gezinsplanning en seksuele opvoeding (Sensoa)
- Huis van het Kind Temse: gezond zwanger zijn (Vlaams Instituut Gezond Leven)
- Huis van het Kind Kortrijk: mondzorg (Vlaams Instituut Gezond Leven)
- Huis van het Kind Geel-Laakdal-Meerhout: mentaal welbevinden in de perinatale periode (Vlaams Instituut Gezond Leven)
In de trajecten stonden twee zaken centraal: 1. Hoe kunnen we preventieve gezondheid een sterkere plek geven in de werking van de Huizen van het Kind? 2. Hoe kunnen we daarbij specifieke aandacht hebben voor gezinnen in een kwetsbare positie?
Elk Huis van het Kind liep een uniek traject, met verschillende vertrek- en eindpunten. De verslagen van de lokale trajecten en van het slotmoment kan je hier nalezen. De processen werden nadien gecapteerd in een 7- stappenplan. Het 7-stappenplan ondersteunt Huizen van het Kind in het uitwerken van een gezondheidsbeleid. Hoe dat er rond alcohol en drugs kan uitzien, lees je hier.
