‘Is het altijd alcoholtijd?’ keert terug met nieuwe focus op 55+’ers

Dit initiatief past binnen het Interfederaal plan 2023-2025 ter bestrijding van schadelijk alcoholgebruik. Daarin is de doelstelling opgenomen om bij de bevolking het ‘niet drinken van alcohol’ als sociale norm te versterken. VAD is de partnerorganisatie van de Vlaamse overheid in het kader van het preventiebeleid van alcohol- en andere drugproblemen. De Druglijn is de publieksservice van VAD.

Alcohol hoort er niet altijd bij

Onder de slogan ‘Is het altijd alcoholtijd?’ toont de campagne alledaagse situaties die aan het denken zetten: een pint tijdens de voetbalmatch van je (klein)kind, bubbels op kraambezoek, of een glas wijn op een werkreceptie vlak voor een meeting.

“Het zijn situaties die veel mensen zullen herkennen,” zegt Tom Evenepoel, coördinator van De Druglijn. “Op het eerste gezicht zou je denken: ok, daar hoort inderdaad vaak een glas bij. Tegelijkertijd kan je van elke beeld zeggen: wacht eens even – als je erbij stilstaat, houdt dat dan ook wel steek? Is dat wel zo vanzelfsprekend als het lijkt? Met die vragen willen we niemand iets opleggen. We willen wel prikkelen om even samen na te denken: wanneer vinden we alcohol ok, en wanneer drinken we liever niet?”

De beelden worden in heel Vlaanderen verspreid en online ingezet, onder meer via advertenties op sociale media.

Nieuw dit jaar is de focus op 55+’ers. Want dat is vaak een kantelmoment in onze relatie met alcohol. Er verandert veel: de kinderen staan op eigen benen, er komt vrije tijd bij, het sociaal leven gaat er anders uitzien en heel wat vroegere routines worden doorbroken. Zonder het goed te beseffen, kan het alcoholgebruik dan toenemen. Tegelijkertijd wordt het lichaam gevoeliger: de lever breekt alcohol trager af, katers zijn heviger en de wisselwerkingen van alcohol met medicatie speelt vaker een rol.

De gezondheidsenquête van Sciensano bevestigt dat deze doelgroep wat extra aandacht verdient. Bij 17% van de 55-74-jarigen in Vlaanderen ligt het gebruik boven de richtlijn van maximum tien glazen per week, bij mannen van 65 tot 74 zelfs bij 30%. Ook zijn er in geen enkele leeftijdsgroep zoveel dagelijkse drinkers (15%) als bij de 65-74-jarigen, terwijl net zij gevoeliger zijn voor de gezondheidsrisico’s.

Bovendien is dit een grote en groeiende bevolkingsgroep. “Bij preventie en risico’s van alcohol wordt vaak aan jongeren gedacht. Dat is uiteraard terecht, maar de cijfers tonen aan dat aangepaste alcoholpreventie voor 55+ zeker ook op zijn plaats is,” vult Evenepoel aan.

Nieuw campagnebeeld: sport, ontspanning en alcohol

Om 55+’ers aan te spreken, werd een nieuw campagnebeeld toegevoegd aan de bestaande reeks: het streekbier na een fietstocht met vrienden. Een herkenbare situatie, die het wel verdient om er even over na te denken. Onderweg of nadien wat bijpraten op een terrasje, dat hoort er uiteraard bij. Maar wie inzet op beweging om fit te blijven, kan zich afvragen of alcohol wel een vaste plek in die routine verdient. Zeker als er daarna verder gefietst wordt, met alle verkeersrisico’s van dien. Dit nieuwe beeld werd ontwikkeld in overleg met de Vlaamse Ouderenraad, om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de doelgroep.

Hoewel 55+’ers dit jaar in de kijker staan, is de campagne er voor alle volwassenen. Ze sluit dan ook aan bij een gestaag veranderende alcoholcultuur in Vlaanderen. Dat blijkt niet alleen uit pakweg de verkoopscijfers van alcoholische dranken, maar ook uit een onderzoek dat VAD/De Druglijn in het voorjaar van 2024 liet doen bij 1.035 Vlamingen. De periode dat men student is buiten beschouwing gelaten, geldt: hoe jonger, hoe minder alcohol men drinkt. En er is meer:

• 9 op 10 vindt alcohol drinken tijdens de lunchpauze met collega’s geen goed idee
• 2 op 3 wijst alcohol af tijdens het supporteren voor de sportmatch van (klein)kinderen
• 1 op 2 vindt alcohol niet op zijn plaats op een babybezoek in het ziekenhuis

Opvallend is ook dat 27% van de Vlamingen het voornemen heeft om het komende jaar minder te drinken. Dat cijfer stijgt met de leeftijd, tot 32% bij 65+’ers. Mensen willen vooral minderen voor hun gezondheid, een gezond gewicht of om problemen door alcohol te vermijden. Het besef dat alcohol geen onschuldig product is, neemt dus duidelijk toe.

VAD/De Druglijn goot deze cijfers in een aantrekkelijke infographic. Daarmee kunnen preventieprofessionals in Vlaanderen helder het verhaal brengen over hoe onze houding tegenover alcohol evolueert. En dat helpt dan weer bij het verspreiden van de campagnebeelden.

Meer dan enkel campagnebeelden: brochure en online advies

Een campagnebeeld kan mensen even aan het denken zetten, maar om effectief aan gedragsverandering te werken is er uiteraard meer nodig. Daarom brengt De Druglijn dit najaar ook een nieuwe brochure uit met informatie over alcohol. De brochure richt zich naar iedereen, maar helpt ook preventie- en zorgprofessionals om het gesprek aan te gaan, de gezondheidsrisico’s uit te leggen, en advies te geven om de risico’s te beperken. Ze zal onder meer worden ingezet in algemene ziekenhuizen.

Dat steeds meer mensen stilstaan bij de schadelijkheid en mogelijke gevolgen van alcohol, ondervindt De Druglijn dagelijks. De lijn krijgt sinds een paar jaar immers meer vragen over alcohol dan over illegale drugs als cannabis of cocaïne. Mede omwille van die evolutie was deze campagne ook een aanleiding om het online-aanbod van De Druglijn uit te breiden: nieuwe pagina’s op de website geven tips voor wie wil minderen of stoppen. Via de campagnebeelden die overal verspreid worden, vinden bezoekers makkelijk de weg naar dit advies.

“Met deze campagne hopen we vooral even een spiegel voor te houden en het gesprek over alcohol verder op gang te brengen,” besluit Tom Evenepoel. “Door voor jezelf bewust te kiezen wanneer je wel of niet alcohol drinkt, wordt het makkelijker om een gezonde balans te vinden.”