Podcast Pubernesten: Te jong en te veel drinken

De zoon van Elisa zit in het zesde middelbaar. Hij zoekt zijn weg in het leven en is nogal beïnvloedbaar, ook op het vlak van alcohol en uitgaan. Elisa kreeg al twee keer telefoon dat ze hem moest ophalen omdat hij veel te veel gedronken had.

Welke afspraken kan je maken met je kind? Is het ene kind vatbaarder voor drankmisbruik dan het andere? De zoon van Elisa lijkt zijn drankgebruik inmiddels onder controle te hebben, maar het hoger onderwijs staat voor de deur. Hoe zal hij daarmee omgaan? Hoe vind je als ouder het evenwicht tussen opvolgen en loslaten?

VAD-collega Hanna Peeters reflecteerde mee.

De zoektocht naar de grens in alcoholgebruik én naar wie die grens stelt

In zo’n situatie je emoties aan de kant zetten en rustig reageren, is niet eenvoudig. Iedere ouder zou even paniek voelen opkomen en zich vooral de vraag stellen hoe het zo ver is kunnen komen. De veiligheidsrisico’s op zo’n moment zijn immers reëel.

En als we de quotes van jongeren over hun drankgebruik in de podcast horen, voel je het schipperen tussen ‘het hoort erbij’ en ‘overdrijven hoeft nu ook niet’. Het wordt duidelijk dat het een delicate evenwichtsoefening is voor jongeren die zoeken naar hun plaats tussen de maatschappelijke norm en de gezondheidstrends waarin bewuster met alcohol wordt omgegaan. Maar des te meer nog voor ouders, die bezorgd van op de zijlijn toekijken. En zoeken naar betrokkenheid en impact.

Jongeren zijn heel hard gericht op hun leeftijdsgenoten. En in de kernpuberteit (14-16 jaar) is het dan ook heel moeilijk voor jongeren om niet te conformeren aan de groep. Het heeft niet veel zin om hen op dat moment ertegen af te schermen. Want hun hoogste doel is om erbij te horen. Na die leeftijd wordt het doorgaans pas cool om op te komen voor hun eigen mening, zich te durven afzetten tegen de mening van anderen en zich een eigen identiteit te vormen.

Dat heeft deels met de hersenontwikkeling te maken. Onze hersenen zijn nog in ontwikkeling tot minimum 26 jaar. De ontwikkeling van de prefrontale cortex loopt wat achter, waardoor functies als planning, controle en inhibitie van gedrag nog niet ten volle in werking zijn en emoties het vaak winnen van de ratio.

Jongeren stellen sneller impulsiever gedrag en zetten makkelijker de stap naar een experimentje. Uiteraard heeft dat evolutionair gezien voordelen voor de ontwikkeling. Maar ook grenzen zijn nodig in die ontwikkeling. En daarin hebben ouders een wezenlijke taak te vervullen. Ouders kunnen bij wijze van spreken de functie van die prefrontale cortex een beetje gaan overnemen en grenzen stellen.

Grenzen werken natuurlijk enkel als ze aanvaard worden door je kind. En dat aanvaarden kan pas als je kind voelt dat je er onvoorwaardelijk bent voor hem of haar. Dat je in je kind gelooft. Een veilige thuishaven, daar komt het op neer. En ook als het niet goed zit, kan daar met kleine stapjes of gebaren aan gewerkt worden. Wat op dat moment best helpend is, is nog een aspect uit de hersenontwikkeling. Het beloningssysteem in de hersenen is erg actief in de puberteit. Dat maakt dat jongeren veel gevoeliger zijn voor beloning en positieve feedback, dan voor straffen. Dus goed gedrag belonen heeft meer effect én versterkt de band met je kind.

Het zoeken naar evenwicht tussen loslaten en verantwoordelijkheid geven, is een rode draad doorheen de podcast. Dit waren maar enkele quotes die erin aan bod komen. Ontdek het hele verhaal in Pubernesten, via je favoriete podcastapp of via Leefmagazine.be.