VAD-jaarverslag 2016
In dit jaarverslag lees je meer over de werking van VAD en krijg je een aantal hoogtepunten van het voorbije jaar. Een van de realisaties waar we graag de aandacht op vestigen is de nieuwe VAD-site. Nieuw aan de site is dat we werken met artikels die – op een toegankelijke manier- berichten over nieuwe methodieken, onderzoeksresultaten, studiedagen, … Met de artikels kunnen we kort op de bal spelen en de site actueel houden.
Dit jaarverslag verschijnt ook als een artikel. We halen kort een aantal zaken aan zodat je zicht krijgt op de VAD-werking. Het is geen volledige opsomming van alle activiteiten. Wie meer wil weten over een bepaald item, verwijzen we graag door naar het gerelateerde artikel. Op die manier stel je je eigen lezing van het jaarverslag samen!
VAD, koepelorganisatie en Vlaams Expertisecentrum alcohol en andere drugs
VAD overkoepelt het merendeel van de Vlaamse organisaties die werken rond alcohol, illegale drugs, psychoactieve medicatie en gokken. Dankzij de representativiteit van haar leden is VAD in Vlaanderen het knooppunt van expertise op het terrein en het aanspreekpunt voor alles wat te maken heeft met deze thematiek. VAD telde het afgelopen jaar 77 leden met een specifieke werking in of interesse voor de alcohol- en drugthematiek.
Vanuit een gezondheids- en welzijnsperspectief wil VAD de Vlaamse bevolking in het algemeen en intermediairs in het bijzonder deskundiger maken in het omgaan met alcohol en andere drugs. Lees meer over de werking van VAD.
De Druglijn is de publieksservice van VAD voor alle vragen over alcohol, illegale drugs, psychoactieve medicatie, gamen en gokken. Iedereen kan er terecht met informatievragen over drugs zelf, maar ook voor een eerste advies bij problemen, met vragen over hulpverlening en preventie, documentatiemateriaal enzovoort. De Druglijn ging op 24 april 1994 van start als een telefonische informatiedienst. Vanaf 2004 is het ook mogelijk de Druglijn per mail te contacteren. In 2016 beantwoordde De Druglijn in totaal 6.544 vragen. Meer resultaten en conclusies lees je in het artikel over De Druglijn.
Activiteiten 2016
De VAD-werking bestaat uit een permanent aanbod, dat continu geëvalueerd, geactualiseerd en geoptimaliseerd wordt:
- Informatieverstrekking (De Druglijn, bibliotheek, websites, publicaties, beantwoorden persvragen)
- Adviesverstrekking en ondersteuning (Op maat beantwoorden van vragen en ondersteunen van projecten uit alle maatschappelijke sectoren)
- Methodiekontwikkeling, implementatie en evaluatie
- Netwerkontwikkeling
- De VAD-leerlingenbevraging
- Ginger (monitoring van preventieactiviteiten)
- Het vormingsaanbod
In 2016 ging de nieuwe beheersovereenkomst 2016-2020, die met de Vlaamse overheid is afgesloten, van start. Deze overeenkomst omvat, naast alcohol en illegale drugs, ook psychoactieve medicatie en andere verslavingen (waaronder gamen en gokken).
“We zetten in 2016 dan ook sterk in op dossiervorming en kennisverwerving en –verwerking rond deze nieuwe thema’s. Kwetsbare groepen binnen de problematiek van middelenmisbruik zijn divers en we proberen voor verschillende groepen een aanbod op maat uit te werken. Zij worden zowel in een multicomponentenaanpak in verschillende settings bereikt als via gerichte universele, selectieve en geïndiceerde preventiestrategieën.”
Daarnaast werden ook een aantal projecten via andere financieringskanalen (Vlaamse TAD-projecten, federaal, Europees) ontwikkeld. Deze worden zoveel mogelijk in de globale VAD-werking geïntegreerd.
Een nieuwe richtlijn voor alcoholgebruik
In 2016 was er veel te doen rond alcohol. De oude richtlijn voor alcoholgebruik lag te hoog. VAD stelde in november de nieuwe richtlijn voor: om de risico’s van alcoholgebruik te beperken, drink je best niet meer dan 10 standaardglazen per week. Alcohol drinken blijft een persoonlijke keuze. Deze richtlijn helpt om te bepalen wanneer en hoe(veel). Lees meer over deze nieuwe richtlijn.
Cijfers over middelengebruik, gokken en gamen in Vlaanderen
Ook in 2016 werden alle factsheets met cijfers over alcohol, cannabis, cocaïne, opiaten, xtc en amfetamines, hallucinogenen, smartdrugs en nieuwe psychoactieve stoffen (NPS), psychoactieve medicatie en gokken geüpdatet. Er werd ook een nieuwe factsheet met cijfers over gamen gemaakt. Lees hier meer over alle highlights uit de factsheets.
Alcohol en drugs in de sportclub, krijg er vat op met ‘Sportivos’
Een alcohol- en drugbeleid binnen de sportclubs wordt via een gefaseerde aanpak (brons, zilver en goud) ontwikkeld. In 2016 werd de zilveren fase ontwikkeld en werd, na de pretest van de bronzen fase, gestart met een ruime implementatie in de sportclubs in Vlaanderen. Lees meer over Sportivos.
ELAD – Evalueren van een Lokaal Alcohol- en Drugbeleid
Evaluatie is niet iets wat er achteraf nog even bijkomt. Het is belangrijk in elke fase van een planmatige aanpak voor het uitwerken van een alcohol- en drugbeleid op maat van steden en gemeenten. En zo weet je of het lokaal beleidsvormingsproces over alcohol en drugs goed verloopt. Lees meer over ELAD.
Visie op ouderen en alcohol
Er werd een visietekst uitgewerkt die het alcoholgebruik van ouderen kadert met cijfers, de toegenomen impact van alcohol door het verouderingsproces benoemt en een preventieve aanpak beschrijft. Aansluitend werd ook werk gemaakt van een infosessie over dit thema. Lees hier verder over deze visie.
Een alcoholbeleid in een lokaal dienstencentrum
Ouderen ontmoeten elkaar in een lokaal dienstencentrum. Ze eten er samen, er zijn ontspannende activiteiten, … Gezellig en regelmatig hoort daar alcohol bij. Hoe zorg je ervoor dat het gezellige glas alcohol geen glas te veel wordt? Een handleiding en vijf methodieken helpen je op weg. Ontdek er alles over in dit artikel.
Het Drugwiel, een nieuw model voor productinformatie
Naast de klassieke drugs, zijn er meer dan 600 Nieuwe Psychoactieve stoffen gesignaleerd. Om een overzicht te houden, was er nood aan een model dat deze stoffen indeelt volgens kenmerken en effecten. Bekijk hier het Drugwiel.
Cannabisgebruik en werk
Onderzoek wijst uit dat 18,6% van de arbeidsgeneesheren minstens maandelijks te maken krijgen met problematisch cannabisgebruik van werknemers. Informeren en sensibiliseren op de werkvloer is nodig. VAD ontwikkelde alvast twee affiches. Lees meer over cannabisgebruik en werk.
Visieontwikkeling onlinehulp
Op het Platform online tools werd een methodiek uitgewerkt ter ondersteuning van visieontwikkeling over onlinehulp. Op die manier ondersteunen we de sector en intermediairs om op een effectieve en gestructureerde manier online tools in de praktijk te gebruiken. Lees hier meer over de visie en randvoorwaarden.
Nieuwe zelfhulpmodules op DrugLijn.be
De DrugLijn verving de verouderde zelfhulpmodules cannabis en cocaïne op haar website door DASH, ofwel de Drug and Alcohol Self Help. Deze module werd ontwikkeld in het kader van het Europees project (eSBIRTes). Lees meer en bekijk deze zelfhulpmodules hier.
Vlucht naar Avatar, een pakket met heel wat in zijn mars
Vlucht naar Avatar wil kinderen uit de 3e graad lager onderwijs helpen om op een verantwoordelijke manier te gamen. VAD en UGent onderzochten of het pakket effectief bereikt wat het wil bereiken. Lees hier meer over deze effectevaluatie.
Syntheserapport leerlingenbevraging 2015-2016
Jaarlijks bundelt VAD de resultaten van de leerlingenbevraging in een syntheserapport, representatief voor Vlaamse jongeren in het secundair onderwijs. De resultaten van de leerlingenbevraging 2015-2016 bevestigen vooral de trends van de afgelopen jaren, maar brengen ook enkele aandachtspunten naar boven: cannabis blijft de meest gebruikte illegale drug, alcoholgebruik blijft dalende en leerlingen uit de B-stroom en het BSO gebruiken over het algemeen meer. Lees er hier alles over.
VAD-studiedag
Op vrijdag 25 november vond in het Vlaams parlement de jaarlijkse studiedag van VAD plaats met als thema ‘alcohol’. Dit bijzonder actuele thema zorgde, dankzij de bekendmaking van de nieuwe richtlijn, voor heel wat media-aandacht. Daarnaast belichtte de studiedag nieuwe uitdagingen op het vlak van preventie, alcoholmythes in de media en nieuwigheden wat betreft de behandeling van alcoholproblemen. Ook kwam de aanpak van alcohol in de sportwereld, de eerstelijn en algemene ziekenhuizen aan bod. Bovendien werd de aftrap gegeven voor de campagne Tournée Minérale. Wie de presentaties wil bekijken, kan hier terecht.
Samenwerken met de overheid
VAD participeerde in 2016 intensief aan het voortraject en de uiteindelijk Gezondheidsconferentie preventie. Lees hier meer over de conferentie en haar overkoepelende gezondheidsdoelstelling ‘De Vlaming leeft gezonder in 2025′.
Het VAD-team
De resultaten die VAD in 2016 kon optekenen, zijn te danken aan de inzet van de staf en de vrijwilligers en aan de goede samenwerking met de partners.
Het VAD-team bestaat uit:
Marijs Geirnaert (directeur)
Inge Baeten, Laura Boutens, Sander Bosmans, Joke Claessens, Mia De Bock, Else De Donder, Jasmien De Doncker, Tom Defillet, Anne De Jaeghere, Patrick Delaere, Jonathan Deleener, Ilse De Maeseneire, Nina De Paepe, Katrien Dewaelheyns, Tom Evenepoel, Gilles Geeraerts, Johan Jongbloet, Marie-Claire Lambrechts, Fred Laudens, Paul Lauwers, Fréderic Lemaire, Kathleen Locus, Sarah Melis , Koen Mertens, David Möbius, Ellen Nies, Martijn Onsia, Hanna Peeters, Leo Popa, Johan Rosiers, Annehieke Scheffer, Jochen Schrooten, Aaron Seys, Els Vandenberghe, Stefan Vandermeulen, Joris Van Damme, Greet Van Holsbeeck, Michelle Van Impe, Karen Vanmarcke, Geert Verstuyf, Adelheid Verhaegen, Marc Wauters, Femke Wijgaerts (stafmedewerkers).
Yolande De Meeter en het team van Druglijnbeantwoorders (vrijwilligers)
