Ook de opstart van andere psychofarmaca moet weloverwogen zijn. Bij een depressie bepaalt bijvoorbeeld de ernst van de depressie of er – naast een niet-medicamenteuze aanpak – ook nog een antidepressivum wordt ingezet.
Frank Vandenbroucke: “Het hoge en deels onaangepaste gebruik van psychofarmaca in ons land is zeer problematisch. Het vertraagt of bemoeilijkt de genezing van de patiënten. In het geval van benzodiazepines leidt het tot bijkomende risico’s op afhankelijkheid, verwardheid, valincidenten, etc. We moeten dus dringend evolueren naar een correcter gebruik van psychofarmaca door een onderbouwde, doortastende en overlegde aanpak.
Met deze campagne wil ik alvast de rol van gezondheidsprofessionals versterken door hun verantwoordelijkheid te benadrukken, want als de voorschrijvers en begeleiders van het herstel van onze medeburgers hebben zij een cruciale rol om de huidige situatie te verbeteren. Ik wil ook de beschikbare opleidingen verder uitbreiden. Maar dit zal niet voldoende zijn. Samen met de relevante partners zal ik op korte termijn het psychofarmacabeleid verder aanscherpen om een antwoord te bieden op deze gezondheidscrisis.”
Gezondheidsprofessionals kunnen het verschil maken
1) Psychofarmacagebruik opvolgen
Gezondheidsprofessionals hebben een rol breder dan diagnosestelling, voorschrijven en aflevering van medicatie. Een niet-medicamenteuze behandeling heeft vaak de voorkeur. Wanneer medicatie een aanvullende rol kan hebben, is het belangrijk het gebruik te evalueren en de patiënt voldoende te informeren en sensibiliseren over het gebruik van psychofarmaca. Ook dienen ze patiënten te motiveren, ondersteunen en doorverwijzen indien aangewezen.
2) In dialoog met de patiënt
Een eerste stap daarbij is luisteren naar de noden van patiënten en hen voldoende informeren over de niet-medicamenteuze behandelopties. Als een medicamenteuze behandeling noodzakelijk is, besteed dan bij de opstart van de medicatie voldoende aandacht aan de bijwerkingen, alsook de behandelingsduur (start- en stopdatum) en het afbouwen van de medicatie.
3) Multidisciplinaire samenwerking
Onderling overleg tussen gezondheidsprofessionals vormt de tweede stap. De arts die de medicatie voorschrijft speelt hierin een fundamentele rol, maar ook apothekers en psychologen kunnen hierin ondersteunen. Bijvoorbeeld door hun patiënten te informeren over de mogelijkheden van niet-medicamenteuze behandeling en over het correcte gebruik van de medicatie. Ze kunnen hen ook bewustmaken van de risico’s of mogelijke bijwerkingen en hen aanmoedigen om het gesprek aan te gaan met de arts wanneer hun situatie evolueert.
Nieuw ondersteuningsmateriaal voor gezondheidsprofessionals
Op gebruikvanpsychofarmaca.be vinden artsen, apothekers en psychologen betrouwbare informatie over psychofarmaca, studies, praktische tools en allerlei andere hulpmiddelen zoals e-learnings en aanbevelingen.
Deze campagne kwam tot stand in samenwerking met de expertengroep BelPEP (Belgian Psychotropics Expert Platform) en met de ondersteuning van beroepsorganisaties waaronder Domus Medica, SSMG, APB, UPPCF en de VVKP.
Afbouw met ondersteuning van de apotheker
Er zijn ook andere projecten die de multidisciplinaire samenwerking in de eerstelijnsgezondheidszorg versterken. Sinds 1 februari 2023 kunnen apothekers patiënten op voorschrift van de huisarts ondersteunen bij de geleidelijke afbouw van slaap- en kalmeringsmiddelen. Sinds 2017 heeft de functie van huisapotheker de apothekers verankerd in de eerstelijnszorg. Het nieuwe afbouwprogramma voor slaap- en kalmeringsmiddelen bouwt voort op dat succes en staat open voor alle patiënten die deze middelen gebruiken. Om van deze dienst gebruik te kunnen maken hoeven mensen geen huisapotheker te hebben, maar kunnen ze gewoon contact opnemen met hun vaste apotheker.
