VAD kadert in deze visietekst het gebruik van psychoactieve medicatie door volwassenen ouder dan 55 jaar met enkele cijfers, beschrijft de kwetsbaarheden van ouderen, en schetst de preventieve aanpak die onoordeelkundig gebruik van psychoactieve medicatie bij deze doelgroep kan voorkomen of verminderen. We spreken van oordeelkundig of gepast medicatiegebruik als de medicatie aangewezen is voor de te behandelen problematiek, en als de keuze van het geneesmiddel en de dosering gebaseerd zijn op de bestaande medische richtlijnen.
Daar waar de overgang van ‘volwassene’ naar ‘oudere’ vaak wordt vastgelegd op 65 jaar, de pensioenleeftijd, spreken we in deze visietekst vanuit preventief oogpunt over oudere volwassenen vanaf 55 jaar. Door tijdig in te zetten op preventie van onoordeelkundig gebruik van psychoactieve medicatie, zorgen we ervoor dat ouderen zo lang mogelijk actief en gezond leven.
In een notendop
Preventie van het onoordeelkundig gebruik van psychoactieve medicatie is gericht op het voorkomen van problemen als gevolg van bijwerkingen en geneesmiddeleninteracties. Denk bijvoorbeeld maar aan afhankelijkheid, verhoogd valrisico, enzovoort. Het uiteindelijke doel is de levenskwaliteit van oudere volwassenen verbeteren.
Er zijn verschillende oorzaken voor onoordeelkundig gebruik, zoals het voorschrijven van medicatie na een acute gebeurtenis zonder de medicatie daarna te herzien of stop te zetten, terughoudendheid om medicatie af te bouwen die werd voorgeschreven door een andere arts, of het nemen van medicatie of het aanpassen van de dosering op eigen initiatief, zonder overleg met de huisarts. Om het correct gebruik van psychoactieve medicatie te verhogen is een veelzijdige aanpak nodig, waarbij ingezet wordt op verschillende strategieën en waarin zowel zorgverleners als patiënten hun verantwoordelijkheid opnemen.
- Er moet primair ingezet worden op het voorkomen van geestelijke gezondheidsproblemen.
- Medische richtlijnen voor het voorschrijven van geneesmiddelen aan oudere patiënten zijn terug te vinden in het Formularium Ouderenzorg.
- Ter preventie van onoordeelkundig gebruik van psychoactieve medicatie zijn onder andere volgende strategieën nodig:
- Deskundigheidsbevordering van zorgverleners over het herkennen en behandelen van geestelijke gezondheidsproblemen bij ouderen.
- Informeren en sensibiliseren van zorgverleners over niet-medicamenteuze alternatieven voor het behandelen van geestelijke gezondheidsproblemen bij ouderen.
- Informeren en sensibiliseren van ouderen en hun omgeving over niet-medicamenteuze alternatieven, oordeelkundig medicatiegebruik en de risico’s bij het gebruik van psychoactieve medicatie.
- Oordeelkundig voorschrijven van psychoactieve medicatie:
- Voorkeur geven aan niet-medicamenteuze behandelingen.
- Langdurig gebruik voorkomen door het gebruik regelmatig te evalueren en te beperken in dosis en duur.
- De behandeling steeds te bepalen in overleg met een geïnformeerde patiënt.
- Zorgen voor multidisciplinaire samenwerking met een heldere (transparante) communicatie.
- Deze veelzijdige aanpak kan binnen organisaties vorm krijgen in een psychofarmacabeleid.
Meer weten? Download bovenaan links de uitgebreide visietekst.
