Over de grens in de OKAN-klas: getest en goedgekeurd

VAD: Kan je eerst wat vertellen over wat er bijzonder is aan een OKAN-klas (onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers)?

Marjan: In een OKAN-klas leren anderstalige jongeren die nieuw zijn in België intensief Nederlands. Zo’n klas is heel divers samengesteld. En daarmee bedoel ik niet alleen dat de jongeren uit verschillende landen afkomstig zijn, maar ook dat er grote verschillen zijn in hun schoolse attitudes. Sommige leerlingen zijn al jaren niet naar school geweest en wat wij evident gedrag vinden op school, is dat voor hen niet per se. De dingen gaan met een OKAN-klas ook nooit zoals gepland. In een andere klas kan je ook wel hebben dat iemand eens afwezig is, maar met een OKAN-klas kan het dat je een activiteit plant en de helft van de klas afwezig is.

Ook de rugzak die de jongeren meedragen verschilt sterk. Sommige hebben jaren moeten stappen onderweg naar hier en hebben onderweg veel meegemaakt. Er zijn jongeren die alleen naar hier gekomen zijn en jongeren die samen met hun gezin in het asielcentrum zitten. In tegenstelling tot in het regulier onderwijs kan je ook niet terugvallen op een gemeenschappelijke taal om iets uit te leggen. Het duurt dus allemaal langer, want je moet alles op meerdere manieren uitleggen in eenvoudige bewoordingen.

VAD: Hoe ben je op het idee gekomen het spel ‘Over de grens’ te spelen met de OKAN-klassen op je school?

Marjan: Ik zit in de werkgroep Gezondheid Op School (GOS) en een medewerker van CGG Vagga vertelde me daar over het spel. Dat kwam perfect uit, want ik zocht nog iets om met onze leerlingen te doen tijdens de projectdag rond verslavingen die we op school organiseerden voor de Paasvakantie. Het was met de handleiding gemakkelijk om te begrijpen hoe het spel in elkaar zat. Mijn collega’s die het spel mee begeleidden, hadden genoeg aan een mailtje met een korte uitleg van mij om het te snappen.

VAD: Waarop moet je letten als je het spel speelt in de OKAN-klas?

Marjan: In het spel combineer je een aantal algemene thema’s zoals familie & vriendschap, wereld, school & beroep met een aantal van de thema’s rond middelengebruik en gedragsverslaving, zoals bijvoorbeeld tabak, gamen & internet en alcohol. Vooral voor die laatste thema’s, is het belangrijk dat ze aansluiten bij de leefwereld van de jongeren. In een OKAN-klas zitten de leerlingen echter niet per leeftijd, maar per taalniveau.

Wij hebben daarom vier verschillende klassen samengezet met twee leerkrachten per klas. Vervolgens hebben we de jongeren in groepjes opgedeeld per leeftijd. Dat werkte goed, want de jongeren met een gelijkaardige leefwereld zitten dan samen. Het maakt dat je verschillende taalniveaus door elkaar hebt, maar bij ons kwam het goed uit qua verdeling. We hebben de jongste leerlingen de thema’s en gamen & internet geven, terwijl de oudste leerlingen met de thema’s gokken en illegale drugs aan de slag konden.

Het spel viel makkelijk aan te passen aan onze noden. Zo hebben we bijvoorbeeld ook met geplastificeerde bordjes gewerkt waarop de leerlingen met een whiteboardmarker hun antwoorden konden noteren en daarna ook opnieuw konden uitwissen. Dat werkt beter dan hen hun hand te laten opsteken om te antwoorden, want dan roepen ze door elkaar. Die bordjes vond ik echt een leuke vondst!

VAD: Wat vonden de leerlingen van het spel?

Marjan: De leerlingen vonden het leuk. De afwisseling tussen tekenen, uitbeelden, fotovragen en kennisvragen werkte heel goed voor hen. Er bestaat heel wat spelmateriaal voor OKAN, maar vaak is het te kinderachtig door het eenvoudige taalniveau. Zowel qua inhoud als qua niveau is het vaak niet op hen afgestemd. Dat was met dit spel niet het geval. Doordat het over serieuze thema’s gaat, voelen de leerlingen zich ook serieus genomen. Het is ook goed dat ze leren een spel te spelen en samen te werken. Dat is niet voor iedereen evident.

VAD: Zijn er in de OKAN-klas specifieke noden rond tabak, alcohol, illegale drugs, gamen & internet en gokken?

Marjan: Sommige leerlingen in het OKAN-onderwijs hebben veel bagage. Zo hebben degenen van wie ik vermoed dat ze met middelen bezig zijn gigantische trauma’s. Ze zijn dikwijls afwezig omdat ze zich zo slecht voelen. Vaak zien ze ook het nut van school niet echt in omdat ze met zo’n grote problemen zitten.

Daarnaast is het me opgevallen dat er een groot verschil is met het regulier onderwijs: terwijl leerlingen in het regulier onderwijs met hun vragen over deze thema’s naar de school durven te komen, krijgen wij er nooit vragen over. Het spel heeft zeker wel geholpen om het thema open te trekken. De leerlingen weten nu dat er over die thema’s gesproken mag worden. Er zijn een aantal leerlingen van wie we vermoeden dat ze weleens een joint roken. Nu is het ijs gebroken en zijn sommige wat opener. Ze weten nu ook waar ze terechtkunnen voor extra informatie en wie ze op school kunnen aanspreken.

VAD: Zou je het spel aanraden aan andere OKAN-leerkrachten?

Marjan: Absoluut! Het spel is perfect om het thema open te gooien en zeer geschikt voor een projectdag. Het past perfect in het thema gezondheid, waar we sterk op inzetten op school. Ik vind het ook een voordeel dat je het binnen kan spelen, want dan ben je niet afhankelijk van het weer. Daarnaast is het leuk dat het een spelvorm is, maar dat ze toch intensief met taal bezig zijn en woorden bijleren. Dat is natuurlijk altijd de bedoeling in de OKAN-klas. Wij spelen het in elk geval dit schooljaar opnieuw!