Skip to main content

Inspiratietool omgevingsinterventies

Omgevingsgerichte preventie vermindert de blootstelling aan riskante gedragsmogelijkheden en maakt gezonde keuzes aantrekkelijker door de omgeving bewust aan te passen. Kies hier een interventie op maat van jouw setting of niveau.

Ken je nog een omgevingsinterventie die niet in de tool staat?

Contacteer Karen Vanmarcke

Meer info over omgevingsinterventies?

Lees de synthese

Gevonden aantal resultaten: 43

Lokaal vergunningsbeleid alcohol versterken

Lokale strategie die de voorwaarden aanpast om een vergunning te bekomen en de handhaving ervan versterkt. Dit kan inhouden dat: er een beperking komt op nieuwe vergunningen in zones met veel alcohol gerelateerde problemen. aanvragers van een vergunning moeten aantonen hoe ze schade als gevolg van middelengebruik zullen voorkomen. standaardvoorwaarden gekoppeld worden aan het verkrijgen van […]

Het creëren van een positief en veilig buurtklimaat

Ongunstige buurtkenmerken kunnen het risico op middelengebruik verhogen. Factoren zoals het nemen van betekenisvolle buurtinitiatieven, een hoge verbondenheid met en tevredenheid over de buurt kunnen een tegengewicht bieden en zijn beschermende factoren. Hieraan kan gewerkt worden door: In te zetten op openbare netheid Buurtbewoners te betrekken bij activiteiten en initiatieven Problemen met dealen aan te […]

Inzetten op een warm, open en positief klimaat in het onderwijs

Door in te zetten op een warm, open en positief klimaat in het onderwijs draagt een school bij aan het welzijn, de emotionele en positieve sociale ontwikkeling van leerlingen en zorgt ze voor een gevoel van samenhorigheid en verbondenheid. Dit kan onder andere door: Leerlingen te betrekken en hen inspraak te geven (bv. leerlingenraad). In […]

Aantal verkooppunten van alcohol in een regio beperken

Lokale strategie die het aantal zaken waar alcohol verkocht mag worden in een bepaald gebied, regio, gemeenschap beperkt. Lokale besturen kunnen regels en beperkingen opstellen voor de openbare orde, gezondheid en veiligheid binnen hun grondgebied. Ze kunnen (via maatregelen die steeds in overeenstemming zijn met hogere wetgeving): Bepalen hoeveel vergunningen voor de verkoop van alcoholhoudende […]

Regels en afspraken binnen organisaties en bedrijven

Organisaties (bv. scholen, jeugdhulp, lokaal dienstencentra, evenementen, ziekenhuizen, sportvereniging …) of bedrijven kunnen regels en afspraken opstellen die het bezit, het gebruik, het delen of dealen van alcohol, illegale drugs, gamen, gokken verbieden of beperken. Het is belangrijk om overtredingen op een transparante manier aan te pakken en deze vast te leggen in procedures.

Verbod op het gebruik van alcohol op openbare plaatsen

Een verbod op het gebruik van alcohol op openbare plaatsen wordt vaak opgelegd als er veel overlast is. Het verbod kan tijdelijk opgelegd worden in het kader van een evenement zoals een festival of meer op structurele basis in de omgeving van stations, pleinen, parken, uitgaansbuurten …

Inzetten op een positief opvoedingsklimaat

Het gezin is de allereerste en meest nabije omgeving waar een kind opgroeit. Een warm, open en positief klimaat binnen het gezin draagt bij aan een warme relatie, verbondenheid en veiligheid, waardoor kinderen en jongeren zich kunnen ontwikkelen tot gezonde en gelukkige individuen die zelfstandig keuzes kunnen maken. Inzetten op een positief opvoedingsklimaat kan […]

Aanpassen van openingsuren

Lokale besturen kunnen de openingsuren en -dagen van locaties waar alcohol verkocht wordt (nachtwinkels, bars, restaurants, jeugdhuizen en clubs) lokaal aanpassen. Deze maatregel moet gepaard gaan met formele controle op naleving.

Monitoring alcoholverkoop aan minderjarigen

Lokale besturen kunnen nagaan of de wetgeving die verkoop van alcohol aan minderjarigen verbiedt, wordt nageleefd op alle plaatsen waar alcohol wordt verkocht. De resultaten van deze monitoring worden het best schriftelijk gedeeld met de verkopers, samen met informatie over boetes en gevolgen voor hun vergunning.

Controles op rijden onder invloed

De lokale en federale politie kunnen inzetten op voldoende controles zodat de wetgeving die het rijden onder invloed wettelijk strafbaar stelt, nageleefd wordt. VAD adviseert een nultolerantie in het verkeer.

Het drinken van water stimuleren

Water toegankelijker maken door gratis water ter beschikking stellen op evenementen, in clubs, bars en restaurants. Heel concreet kan het gaan over: drinkbussen met water toe te laten op festivals, op evenementen waterfonteintjes te installeren op centrale plaatsen, een waterkan met kraantjeswater te voorzien op elke tafel op restaurant, tappunten voorzien in ziekenhuizen waar bezoekers […]

De inrichting van de uitgaansgelegenheid

Het inrichten van danscafés, feestlocaties, evenementenzalen en nachtclubs … met aandacht voor het welzijn, de gezondheid en de veiligheid van bezoekers. Waar de bezoeker wordt gestimuleerd tot het maken van verantwoordelijke keuzes. Dit kan op twee manieren: acties die rechtstreeks een impact kunnen hebben op (de gevolgen van) middelengebruik, zoals: ruimer aanbod non-alcoholische dranken voorzien, […]

Aanpassen van glazen waarin alcohol geschonken wordt

De vorm en het volume van glazen kunnen helpen om minder alcohol te drinken. Bierglazen met een kleinere inhoud kunnen ervoor zorgen dat minder bier gedronken wordt in vergelijking met standaardglazen. Bij frisdrank zorgen glazen met een rechte rand ervoor dat mensen minder drinken dan bij glazen met een schuin uitlopende rand. Dit effect geldt […]

Non-alcoholische dranken goedkoper aanbieden

Op plaatsen en evenementen waar alcohol wordt verkocht (zoals danscafés, restaurants, winkels, sportclubs, jeugdhuizen, dienstencentra, schoolfeesten, spaghettislagen, evenementen, …) kan je non-alcoholische (evt. suikervrije) dranken aantrekkelijker en toegankelijker maken. Dat kan door de prijs te verlagen, of minstens goedkoper aan te bieden dan alcoholische dranken. Lokale overheden kunnen dit als voorwaarde koppelen aan het afleveren […]

Beperken van alcoholische dranken op publieke evenementen

Deze lokale strategie beperkt waar en hoeveel alcohol verkocht mag worden op grote evenementen, vooral wanneer er kwetsbare groepen zoals kinderen aanwezig zijn. Op familiefestivals kan bijvoorbeeld een alcoholvrije zone afgebakend worden. Lokale besturen kunnen zo’n beperking koppelen aan de vergunning voor tijdelijke evenementen zoals festivals of toepassen op events die ze zelf organiseren. Organisatoren […]

Aanbod non-alcoholische dranken zichtbaarder maken

In winkels, horecazaken, op evenementen, fuiven, (personeels-)feesten, in cafetaria’s en kantines kan je ervoor zorgen dat non-alcoholische en laag-alcoholische dranken meer opvallen en betaalbaarder zijn. Denk aan het plaatsen van deze dranken op ooghoogte in winkelrekken, op de menukaart, of aan de bar. Alcoholische dranken kan je juist minder zichtbaar maken (bijvoorbeeld in gesloten kasten) […]

Ruimer aanbod alcoholvrije alternatieven voorzien

In winkels, horecazaken, bezoekerscafetaria’s van ziekenhuizen, personeelsfeesten en activiteiten van lokale verenigingen of organisaties, een voldoende groot, divers en kwalitatief aanbod voorzien van alternatieven voor alcohol. Denk hierbij aan frisdranken, suikerarme dranken of versgeperste fruitsappen. Dit aanbod kan uitgebreid worden met alcoholvrije bieren, wijnen en mocktails.

Getraind bar- en/of winkelpersoneel

Door structureel in te zetten op getraind bar- en of winkelpersoneel verklein je het risico op problemen door alcohol en/of drugs en ondersteun je medewerkers bij het omgaan met mogelijke gevolgen. Als organisator van een evenement, uitbater van een horecazaak, kantine of detailhandelaar kan je het volgen van een (bv. jaarlijkse) training als voorwaarde stellen […]

Inzetten op een positief leefklimaat in organisaties/voorzieningen

Inzetten op een positief leefklimaat in organisaties/voorzieningen (met uitzondering van setting onderwijs & arbeid) waar jongeren/volwassenen verblijven of waar jongeren/volwassenen op dagdagelijkse basis begeleid worden. Een positief leefklimaat draagt bij tot de autonomie, betrokkenheid en competentie van de betrokkenen.1 Dit kan onder andere door: Het voorzien van zinvolle dagactiviteiten Inzetten op participatie door het geven […]

Hogere prijs voor alcoholische dranken aanrekenen

Op plaatsen waar alcohol verkocht mag worden, zoals in winkels, danscafé’s, jeugdhuizen, dienstencentra, sportclubs, restaurants, cafetaria’s, kantines, schoolfeesten, clubs, festivals en op evenementen een doordacht prijsbeleid voeren waarbij de prijs van alcoholische dranken wordt verhoogd.

Lokaal alcoholreclame en -sponsoring beperken

Een lokaal bestuur, lokale vereniging, bedrijf of organisatie kan ervoor kiezen om: op eigen evenementen en in de eigen organisatie geen alcoholreclame toe te laten of deze te beperken. geen sponsoring voor alcohol toe te laten (bv. in de kantine van de sportclub, het ziekenhuis, sponsoring van sportevenementen, …). Via wetgeving kan de overheid een […]

Ouderlijk toezicht en controletools voor gamen

Ouderlijk toezicht binnen het gezin kan helpen om problemen met gamen te voorkomen. Denk aan: de computer op een zichtbare plek plaatsen, enkel in gemeenschappelijke ruimtes zoals de woonkamer gamen en/of smartphones gebruiken, zicht houden op de bezigheden en interesses van je kind, waar hij naartoe gaat, wanneer en met wie. Er kan ook gewerkt […]

Alternatieve vrijetijdsbestedingen voor gamen

Om problemen met gamen te voorkomen is het belangrijk om in te zetten op alternatieve vrijetijdsbestedingen naast het gamen. Ook bij wie gamen reeds gepaard gaat met problemen, kan het helpen om de aandacht te verleggen naar andere activiteiten. Denk aan het stimuleren en ondersteunen van alternatieven, zoals sport, een creatieve hobby, deelnemen aan gezinsactiviteiten, […]

Toegangsverbod aanvragen voor gokken

In België kun je een toegangsverbod voor kansspelen aanvragen als beschermende maatregel via EPIS (Excluded Persons Information System), beheerd door de Kansspelcommissie. Mensen kunnen zichzelf uitsluiten, maar ook belanghebbende derden zoals partners, familie, gerechtelijke instanties of een voorlopig bewindvoerder kunnen dit aanvragen. Beroepsgroepen zoals rechters en politie worden automatisch uitgesloten. Het toegangsverbod is van toepassing […]

Openbaar vervoer en taxi’s in uitgaansbuurten

Als lokaal bestuur of organisator van evenementen kan je inzetten op voldoende en goed bereikbaar openbaar vervoer en taxi’s in de buurt van uitgaansgelegenheden. Eventueel kan je gratis openbaar vervoer aanbieden, een 24u/24u aanbod in uitgaansbuurten op touw zetten en/of werken met een maximumfactuur voor taxi’s.

Op lokale evenementen geen alcohol onder 18 jaar

Een lokale vereniging, organisatie of lokaal bestuur kan ervoor kiezen om op eigen evenementen enkel alcohol aan te bieden aan bezoekers vanaf 18 jaar. In dit geval is het belangrijk om te zorgen voor een goede en transparante communicatie vooraf en tijdens het event. Deze interventie wil de wettelijke minimumleeftijd voor alle alcoholische dranken verhogen […]

Naleving van de wetgeving

Om de afdwingbaarheid van de wetgeving kracht bij te zetten voorziet de wetgever in straffen zoals boetes, minnelijke schikking, werk- of gevangenisstraf. Voorwaarden voor een goede naleving van de wetgeving zijn: kennis van de regels en bijhorende sancties controle op de naleving van de regelgeving (vaststellen) sancties bij overtreding van de regelgeving (handhaven) De wetgeving […]

Beperken van de beschikbaarheid van gokken

Wetgeving kan helpen om gokken minder toegankelijk te maken. Voor fysiek gokken kan dit door: Het aantal goklocaties te beperken De openingstijden van goklocaties aan te passen Toegang tot contant geld of krediet te beperken Een rook- en alcoholverbod in te voeren op goklocaties (leidt tot een vermindering van gokuitgaven) Dit is makkelijker te regelen […]

Zorgen voor aanwezigheid van politie waar risico’s hoog zijn

Inzetten op de aanwezigheid van politie in buurten en op openbare plaatsen waar en op de tijdstippen dat er een hoger risico is op middelen gerelateerde problemen. De politie kan: Regelmatig patrouilleren in deze buurten Wekelijks controles uitvoeren bij vergunningshouders zoals horecazaken (dit kan ook door een controlerend ambtenaar)

Het rijbewijs intrekken

Het intrekken van het rijbewijs wanneer een bestuurder zonder wettige reden een alcoholtest, alcoholanalyse of speekseltest weigert, bij dronkenschap, een te hoge bloed-alcoholconcentratie, een positieve speekseltest … Lokale besturen kunnen de controles op rijden onder invloed lokaal stimuleren.

1 2 Next »

Selectie voorbeelden inspiratietool

Omgevingsgerichte preventie is een relatief nieuw concept. Er zijn voorlopig weinig overzichtsstudies beschikbaar. De inspiratietool bevat voorbeelden die afkomstig zijn uit diverse bronnen.

Zowel wetenschappelijke als minder formele bronnen (grijze literatuur) zijn doorzocht op artikelen over preventie en nudging.
Ook gespecialiseerde databanken, zoals het Xchange prevention registry van EUDA, zijn geraadpleegd.
Verder is een oproep gedaan binnen het REITOX-netwerk en bij de EUPC-trainers van EUDA.
Ten slotte gaven CGG-preventiewerkers, Logo- en VAD-medewerkers relevante voorbeelden van omgevingsinterventies door.

Alleen interventies die gericht zijn op alcohol, drugs, gokken of gamen, en die gebruikmaken van economische, regelgevende of fysieke maatregelen, zijn opgenomen. De lijst is niet volledig en wordt aangevuld om up-to-date te blijven.